Đề bài: Em hãy làm rõ tình yêu đời, tình yêu cuộc sống của nhà thơ Xuân Diệu qua bài thơ “Vội vàng”
“Ngày đi, tháng chạy, năm bay.
Thời gian nước chảy, chẳng quay được về”
Quả thật thời gian là thứ vô tình nhất trên đời, vì nó không chờ đợi một ai. Chính vì vầy ta luôn phải biết trân trọng từng phút giây, khoảnh khắc. Triết lí này đã được thể hiện một cách rõ nét qua bài thơ “Vội Vàng” của nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới – Xuân Diệu.
Xuân Diệu là “ông hoàng thơ tình” khát yêu, thèm yêu, muốn được yêu đến say mê và cuồng nhiệt. Người đọc vẫn bắt gặp những vẫn thơ với nhịp điệu tha thiết, vội vàng, gấp gáp như một nỗi sợ thời gian trôi, sợ tình yêu đi mất và sợ tuổi trẻ trôi qua.
Xem thêm >>> Phân tích 13 câu thơ đầu bài thơ “Vội vàng” của nhà thơ Xuân Diệu
“Vội vàng’’ là một trong những bài thơ đặc sắc nhất trong tập “Thơ thơ” (1938). Đã vượt qua dòng chảy thời gian được 60 năm mà những ý tưởng mới mẻ về thời gian, tuổi xuân hay tình yêu đời, tình yêu cuộc sống với giọng thơ nồng nhiệt vẫn lôi cuốn người đọc ở thời điểm hiện tại một cách kì lạ.
Ngay từ khổ thơ đầu của bài thơ, Xuân Diệu đã thể hiện cháy bỏng khát khao níu giữu thời gian, níu giữ những khoảnh khắc tươi đẹp của cuộc sống:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Có thể thấy Xuân Diệu đã quá yêu cuộc sống đến nỗi muốn “tắt nắng”, “buộc gió”, những khát khao tưởng như quá viễn vông. Ông muốn tắt nắng để cho màu hoa đừng nhạt phai, muốn buộc gió để lưu giữ mùi hương. Ông muốn làm tất cả, tất cả chỉ để giữ lại cái đẹp cuộc đời, để cho màu sắc nhân gian không nhạt phai, úa tàn.
Từng chữ một của khổ thơ đều như khẳng định cho niềm ước vọng, khát khao vô biên của tác giả. Phải là một con người trân trọng, yêu cuộc sống, yêu cái đẹp mới có thể suy nghĩ như vậy. Mạch cảm xúc ấy đã được chuyển sang một bức tranh tuyệt đẹp khác, bức tranh về tình yêu:
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”
Với ngôn từ trau chuốt, mượt mà, Xuân Diệu dường như đang thổi hồn vào từng câu, từng chữ của đoạn thơ khiến nó trở nên sinh động và hấp dẫn. Bức tranh thiên nhiên tươi vui, đầy màu sắc đang tràn ra qua từng câu thơ.
Điệp từ “này đây” bộc lộ niềm vui tơi phơi phới, hân hoan của tác giả khi được đắm say trong khung cảnh tuyệt vời như thế này. Vì vậy, “ong bướm, yến anh”được nhắc tới đây, bởi nó gợi ra vẻ lả lơi, tình tứ,và “bướm lả ong lơi “ gợi ý niệm về mùa xuân và tình yêu.
Xem thêm>>> Phân tích bài thơ “Vội vàng” của nhà thơ Xuân Diệu
Khúc nhạc của tình yêu, của những đôi tình nhân và hơn thế, “của tình si”, gợi nên sự mê đắm. Bên cạnh đó, chữ “của” trở đi trở lại được tác giả sử dụng cùng với “này đây” như một cặp không thể tách rời. Đây là cách Xuân Diệu biểu hiện cảm xúc trước thiên nhiên luôn có sự kết đôi, mọi vật quấn quýt lấy nhau, là của nhau không thể tách rời. Tất cả đều mang vẻ đẹp của sự trẻ trung và sức sống tròn trịa có đôi có cặp.
Những mĩ từ được sử dụng mang tính gợi hình cao “ Hoa “ nở trên nền “ xanh rì “ của đồng nội bao la, “lá ” của “ cành tơ ” đầy sức trẻ và nhựa sống. Mọi thứ đều có cảm giác non tơ, mơn mởn ấy lại được tôn lên trong sự hiệp vần “tơ phơ phất ” ở sau. Cuộc sống hiện ra trong hình ảnh của một vườn địa đàng, trong xúc cảm của một niềm vui trần thế. Lòng tràn đầy rạo rực và tin yêu.
Có lẽ mùa xuân trong thơ Xuân Diệu có sự phá cách khá độc đáo khi tác giả nhìn mùa xuân là “tuần tháng mật” ngào ngào và mê đắm.
Mùa xuân trong bài thơ hiện ra với sức gợi cảm kì lạ bởi một vẻ đẹp như đang đợi chờ, đang sẵn sàng dâng hiến. Trong thơ cổ, Nguyễn Du đã lấy thiên nhiên làm chuẩn mực của cái đẹp khi so sánh với con người, so sánh vẻ đẹp của Thúy Vân – Thúy Kiều rằng “Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”, còn Xuân Diệu thì ngược lại: ““Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”.
Đây quả là một cách so sánh rất riêng và tràn đầy sự nồng nhiệt tình yêu đời. Cách so sánh mùa xuân đẹp như cặp môi đỏ mọng của thiếu nữ đang kề gần chứa đựng bao rung động tận đáy lòng, vừa có sự khao khát mà cũng rất trần tục. Nhà thơ đã yêu cuộc sống đến si mê và cháy bỏng.
Mùa xuân đẹp là thế, thiên nhiên rạo rực như vậy nhưng bỗng nhiên Xuân Diệu chuyển đổi cảm xúc và giọng thơ như nhanh, vội hơn:
“Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mời hoài xuân.”
Trong niềm vui của mùa xuân mà Xuân Diệu vẫn đang tẫn hưởng, đâu đó vang lên âm hưởng của sự nuối tiếc, của sự chia phôi. Ông dường như chỉ vui một nửa, còn một nửa còn lại ông lại chìm đắm trong nỗi sợ: sợ mùa xuân qua đi:
“Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà tôi hết nghĩa là tôi cũng mất.”
Cái mới của bài thơ và cả quan niệm của Xuân Diệu trong bài thơ được thấy rõ và phát hiện. Tưởng chừng nó giống như một qyi luật bình thường ai cũng biết nhưng đặt trong trường hợp này,nó lại là cả một quá trình chiêm nghiệm và nhận thức.
Xem thêm>>> Phân tích bài “Thơ Duyên” của Xuân Diệu
Tác giả đã để hai vế tưởng như trái ngược nhau lại trở thành ngang hàng :“đang tới” đối với “đang qua”, “non” nghịch với “già”. Đây là cách nói đầy ấn tượng tạo nên sự trôi mau gấp rút vô cùng của thời gian. Điều này càng có ý nghĩa với một người mà sự sống đồng nghĩa với tuổi xuân, được thể hiện với đẳng thức thứ ba, vừa có cảm giác sợ hãi, lại tiếc nuối nhưng cũng có cảm giác như hối thúc phải sống sao cho không phí hoài tuổi trẻ, bởi xuân hết thì tôi cũng không còn nữa..
“Lòng tôi hẹp nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài tuổi trẻ của nhân gian”
Con người vẫn luôn khát khao sống, khát khao yêu nồng cháy nhưng thời gian có hạn. Vạn vật chuyển biến, tuổi trẻ cứ vơi cạn đi theo năm tháng. Tác giả nuối tiếc, tiếc vì không được sống thêm không được nhiệt huyết hơn nữa. Có lẽ Xuân Diệu là một nhà thơ có cái nhìn chân thực và đầy mới mẻ về tuổi trẻ của con người.
“Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại.”
Phải chăng ý kiến phản bác cho rằng xuân đi rồi xuân lại đến là lời Xuân Diệu tự an ủi bản thân mình? Rồi ông lại chợt nhận ra mùa xuân của hoa cỏ là bất tận là vĩnh hằng còn mùa xuân của con người là hữu hạn. Tuổi trẻ đời người chỉ có một, nếu không trân trọng không giữ gìn, không yêu thì nó sẽ trôi qua một cách vô nghĩa, tẻ nhạt.
Đó chính là điều tàn nhẫn nhất mà Xuân Diệu không muốn đối mặt. Từ nỗi sợ thời gian trôi đi sợ tuổi trẻ “chẳng thắm lại”, Xuân Diệu như gấp gáp, như vội vàng:
“Ta muốn ôm
Cả sự sông mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Cho chếnh choáng mùi hương cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!”
Tất cả khát vọng giờ đây như muốn nổ tung như muốn vỡ òa, cháy bỏng và mãnh liệt như chưa từng có được. Từ cái tôi cá nhân nhà thơ đã chuyển thành “Ta” chung chung, bao quát. Đây không phải là khát vọng của riêng một mình Xuân Diệu mà là khát vọng của tất cả mọi người.
Xem thêm>>> Nêu vắn tắt sự nghiệp văn học của Xuân Diệu
Ai mà chẳng mong tuổi trẻ đừng trôi quá nhanh, thời gian đừng quá vô tình. Hàng loạt động từ: ôm, riết, say, thâu, cắn đã phác họa một cách chân thực nhất những khát vọng nồng cháy đó. Phải chăng Xuân Diệu như muốn sở hữu, như muốn chiếm lấy mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu?
Bằng những nét vẽ vô cùng sống động, độc đáo,Xuân Diệu đã tái hiện lại khung cảnh hết sức lãng mạn, một thiên đường dưới mặt đất. Dưới con mắt tinh tế, nhạy cảm của nhà thơ cuộc sống thật tươi đẹp và đáng sống biết bao, nhưng cuộc sống ấy cũng thật ngắn ngủi nên phải sống vội vàng để tận hưởng hết niềm vui và hạnh phúc của cuộc sống.
Qua đây tác giả cũng thể hiện và gửi gắm tư tưởng lạc quan yêu đời mà tác giả đã tạo ra cho thế hệ trẻ, cần phải sống,đam mê hết mình để cống hiến cho tuổi trẻ.