Đề bài: Phân tích “Sự tích Hồ Gươm” một câu truyện truyền thuyết của Việt Nam
Có vẻ như “Sự tích Hồ Gươm” là truyền thuyết mang ít nhất đặc tính đặc trưng của những câu truyện truyền thuyết nước ta – tính kì ảo và tưởng tượng. Người đọc có thể dễ dàng thấy mình như được sống và trải nghiệm câu truyện đó – câu truyện về những năm tháng đấu tranh đầy oanh dung của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Hơn nữa, qua câu truyện này, người đọc càng thêm biết ơn người đã mang đến sự độc lập, tự do cho đồng bào – vị anh hùng Lê Lợi.
Xem thêm:
– Cảm nghĩ của em về truyền thuyết Thánh Gióng
– Phân tích tấn bi kịch của người tri thức nghèo trong xã hội cũ qua nhân vật Hộ trong truyện ngắn “Đời thừa” của Nam Cao
– Phân tích tác phẩm truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”
Để sang xâm lăng nước ta, quân Minh đã lấy lý do phù Trần diệt Hồ. Vì thế, cuộc sống của nhân dân lâm vào cảnh lầm than khi họ luôn luôn bị quân Minh đè nén và bức hiếp. Không thể chịu nổi cảnh đồng bào bị chèn ép, Lê Lợi đã phất cờ khởi nghĩa. Vốn nghĩa quân của ông chưa đủ mạnh nên đã thất bại nhiều lần, Long Quân thấy vậy nên đưa Lê Lợi mượn gươm thần nhưng không đưa trực tiếp mà qua một quá trình không hề dễ dàng.
Đầu tiên, Long Quân làm chiếc gươm mắc vào lưới đánh cá của Lê Thận ba lần. Vì lúc nào cũng vớt được lưỡi gươm dù có đã vứt trở lại sống mất lần nên ông bèn mang gươm trở về. Chuôi gươm thì được chính tay vị chủ tướng Lê Lợi mang về từ cây đa. Ta có thể dễ dàng thấy được vốn thanh gươm là gươm thần nên Long Vương không thể nào cho Lê Lợi mượn một cách dễ dàng được.
Ngoài ra, cách thử thách của Long Vương rất đặc biệt và ý nghĩa. Sự đồng lòng, hợp nhất của nhân dân trước quân địch đã được thể hiện qua hình ảnh lưỡi gươm và chuôi gươm được tìm ở hai nơi khác nhau là ở dưới nước và trên rừng. Hình ảnh này cũng khiến người đọc liên tưởng đến truyền thuyết “Con rồng cháu Tiên” – Lạc Long Quân và Âu Cơ chia năm mươi con lên rừng và năm mươi con xuống biển để cai quản các khu vực rồi lúc cần sẽ hợp sức lại mà giúp đỡ nhau.
Ta có thấy rõ được hai yếu tố không thể thiếu để tìm được hai phần của thanh gươm chính là nước và rừng, hơn nữa hai thứ đó lại còn “vừa như in” – điều ấy càng làm nổi bật hơn sự một lòng cùng nhau đánh giặc của nhân dân mien xuôi và ngược. Bên cạnh đó, ta còn có thể rút ra được rằng, vị thủ lĩnh của trận đấu này đã được chỉ định. Đó là một vị tướng lĩnh tài ba và đầy sáng suốt – vị anh hùng Lê Lợi.
Khi đã nắm trong tay được gươm thần, sức lực của đội quân đã tăng lên đáng kể, quân địch cứ thế dần dà bị đánh bại và phải kéo quân về nước. Một lần nữa, sức mạnh của thanh gươm khẳng định cho sự đồng lòng đoàn kết của dân tộc, kèm theo đó là sự chỉ đạo đầy sáng suốt và tài tình của Lê Lợi đã giúp cho dân tộc vượt qua được khó khăn và kẻ địch.
Sau khi quân Minh lui về nước, nhân dân ta lại được sống trong sự ấm no và hòa bình. Đến tận một năm sau, khi đất nước đã ổn định về các mặt thì Long Quân mới phái rùa vàng đi đòi lại gươm thần. Chi tiết rùa vàng nổi lên ngay giữa hồ ngậm lấy thanh kiếm rồi lặn xuống và rồi trên mặt hồ vẫn lấp lánh những ánh sáng là một chi tiết đậm chất kì ảo và thiêng liêng. Chính chi tiết này đã phần nào giải thích được cho tên gọi của hồ – hồ Hoàn Kiếm.
Không chỉ đặc biệt ở mặt nội dung, về nghệ thuật, “Sự tích Hồ Gươm” cũng được lồng ghép tài tình khi sử dụng hai câu chuyện trả gươm và mượn gươm. Mặc dù hai câu chuyện có nội dung khác nhau nhưng không hề hoàn toàn tách biệt mà bổ sung ý nghĩa cho nhau. Ngoài ra, “Sự tích Hồ Gươm” còn là một bản ca hòa hợp hoàn hảo giữa những nốt nhạc của sự kì ảo và những nốt nhạc của yếu tố thực.
Sự kết hợp hài hòa của các yếu tố huyền bí với yêu tố lịch sử đã không chỉ giải thích được lý do ra đời cái tên của Hồ Gươm mà còn làm tôn lên sự chính nghĩa, tính chất nhân dân của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.