Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy

BÀI LÀM

Năm 1942 – trong Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh, Hoài Chân đã trân trọng giới thiệu Xuân Diệu với làng văn như một hiện tượng lạ. Thơ ông mới quá! Lạ quá! Men thơ như “điều kỳ diệu của Mùa Xuân” làm chuếnh choáng lòng người!

“Thơ Xuân Diệu còn là nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này… Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn, tha thiết”.
(Thi nhân Việt Nam – 1942)

Xuân Diệu rạo rực yêu đời lắm! Nên thơ ông luôn thấm đẫm một niềm khát khao được cựa quậy, thoát ra khỏi “ao đời bằng phẳng” kia, để xáo động mặt nước, để khẳng định cái “tôi”, để dâng cho đời, cho người “một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy”.

Có nồng nàn, có tha thiết với đời mới có được quan sát tinh vi, nhận ra “sắc đỏ” lấn dần “màu xanh” từng tí, từng tí một ấy. Tâm hồn Xuân Diệu chưa bao giờ chịu đựng nổi sự nhợt nhạt mơ hồ, triền miên lặng lẽ. Đọc thơ ông, ta thường bắt gặp những gam màu nóng, tương phản trong bức tranh sơn dầu. Cũng một mùa thu nhưng ta không thấy được sắc vàng mông lung, sắc xanh huyền ảo của:

Thơ Xuân Diệu nồng nàn, tha thiết lắm. Tha thiết với cảnh, tha thiết cả với người. Nó rộn ràng thúc giục, dào dạt yêu thương, quấn quýt bên người trong vòng xoay náo nức:

Từng chữ từng câu toát lên một “nguồn sống dào dạt”, làm lung lay những khuôn khổ cổ xưa, làm xáo trộn “nước non lặng lẽ”. Từng nhịp thơ như nhịp tim dồn dập, trẻ trung, cáng tràn nhựa sống. Nó khiến ta ngất ngây trước sự sống “mơn mởn”, non tơ. “Ánh sáng”, “mùi thơm” như len lỏi ngấm vào thịt da, huyết mạch, khiến ta cũng muốn xoay tròn theo nhịp thơ ông. Một “nguồn sống dào dạt” tuyệt vời của thơ Xuân Diệu?

Kể cả lúc hơi thơ đằm thắm nhất, ta vẫn thầm nhận ra bao nhiêu thiết tha ẩn đằng sau đấy. Tấm lòng thi sĩ dành cho đời, cho người say đắm quá. Cảnh tĩnh mà không buồn. Cảnh lặng mà không chết. Hơi thở của đời vẫn nồng nàn trong tiếng “ríu rít” của đôi chim, trong sắc “xanh ngọc” nõn nà của lá. vần “uyên” ở cuối những câu thơ ngân nga đan cài vào nhau để toát lên cái duyên thơ, cái cảm xúc nhè nhẹ, lâng lâng và trong trẻo của một chàng trai với một cái gì từa tựa như “tình yêu” đang he hé nở trong lòng.

Ánh sáng, âm thanh trộn lẫn vào nhau. Và trục giao thoa cho sự hòa hợp đó chính là cái “tôi” của tác giả. Giữa tĩnh mịch rợn người của “bốn bề ánh nhạc”, tiếng lòng tác giả bật lên, đầy sợ hãi: “Đàn ghê như nước, lạnh, trời ơi!”. Để tâm linh nhập vào ý thức, ta cảm nhận được một tình yêu tha thiết của thi nhân với cuộc đời. Bởi có yêu đời lắm tác giả mới có nỗi sợ ám ảnh trước sự đơn côi ấy.

Nỗi buồn lãng mạn ẩn trong ánh mắt xa xăm như một nét chấm phá làm cảnh có hồn hơn? Sống hơn? 

Xin cảm ơn người về “nguồn sống dạt dào” ấy!