Đề văn lớp 12: Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu

ĐỀ SỐ 12

 (Đề thi có 02 trang)

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề

a. Yêu cầu về kĩ năng

    – Thí sinh có kĩ năng đọc hiểu văn bản;

    – Diễn đạt rõ ràng, không mắc các lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

b. Yêu cầu về kiến thức

– HS cần làm rõ các vấn đề:

            – Giám khảo cần linh hoạt khi chấm điểm.

a. Yêu cầu về kĩ năng:

– Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận; Có đủ Mở đoạn, phát triển đoạn, Kết đoạn.

– Xác định đúng vấn đề nghị luận, biết triển khai vấn đề nghị luận; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

b. Yêu cầu về kiến thức:

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, cơ bản nói được các vấn đề sau:

– Câu nói: khẳng định tầm quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển của mỗi quốc gia.

Bàn luận:

– Muốn đất nước phát triển trước tiên giáo dục phải phát triển trước.

– Trí tuệ là nguồn tài nguyên lớn nhất của mỗi quốc gia. Vì vậy đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho sự phát triển của đất nước. Việc học là vũ khí chống lại sự vô học, nghèo đói, khủng bố; đồng thời mở ra cánh cửa tương lai cho tất cả những ai có niềm đam mê, khát vọng học tập mãnh liệt. Giáo dục rất cần thiết cho mọi con người.

– Trong giáo dục, vai trò của giáo viên cũng được đặt lên hàng đầu bởi họ là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục. Tago diễn tả trong câu nói nổi tiếng của mình: “Giáo dục một người đàn ông được một con người. Giáo dục một người đàn bà được một gia đình. Giáo dục một người thầy được cả một thế hệ”. Với việc dạy chữ thầy còn phải dạy người. Người thầy phải là một điển hình tốt về tinh thần tự học, tự vươn lên, một tấm gương sáng ngời về đạo đức, nhân cách. Đổi mới giáo dục luôn là yêu cầu thường xuyên đối với mỗi quốc gia.

– Người học phải có ý chí, nghị lực vươn lên, vượt qua mọi khó khăn, thử thách để đến trường tiếp thu kiến thức, rèn luyện nhân cách góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

– Bình luận:

+ Câu nói cổ vũ cho những người trẻ tuổi tự tin hơn trong việc dấn thân vào các hoạt động làm thay đổi xã hội, thậm chí thế giới.

+ Phê phán những người không biết đấu tranh cho quyền lợi của chính mình.

– Bài học nhận thức và hành động:

+ Học tập suốt đời.

+ Đấu tranh cho quyền được học của mọi người.

Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành từ đó làm rõ chất Tây Nguyên trong tác phẩm.

a. Yêu cầu về kĩ năng:

– Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận; Có đủ Mở bài, Thân bài (gồm nhiều đoạn văn), Kết bài.

– Xác định đúng vấn đề nghị luận, biết triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.

– Không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

b. Yêu cầu về kiến thức:

Trên cơ sở hiểu biết về tác giả Nguyễn Trung Thành và tác phẩm Rừng xà nu, học sinh có thể sắp xếp, trình bày ý theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo được các vấn đề:

– Cây xà nu đã trở thành một phần máu thịt trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân làng Xô Man.

+ Cây xà nu gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt của dân làng Xô Man.       

+ Cây xà nu tham dự vào những sự kiện trọng đại của dân làng Xô Man.

+ Cây xà nu đã thấm sâu vào nếp suy nghĩ và cảm xúc của dân làng Xô Man.

– Hình tượng cây xà nu – tượng trưng cho phẩm chất và số phận của nhân dân Tây Nguyên trong chiến tranh cách mạng. Vẻ đẹp, những thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu, những đặc tính của xà nu,…là hiện thân cho vẻ đẹp, những mất mát, đau thương, sự khao khát tự do và sức sống bất diệt của dân làng  Xô Man nói riêng, đồng bào Tây Nguyên nói chung.

+ Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến những mất mát đau thương mà đồng bào Xô Man đã phải trải qua trong thời kì cách mạng miền Nam bị khủng bố khốc liệt.

+ Trong bom đạn chiến tranh, dù thương tích đầy mình cây xà nu vẫn sinh sôi, vẫn sống như sức sống mãnh liệt, bất diệt như người dân làng Xô Man nói riêng, Tây Nguyên, dân tộc Việt Nam nói chung kiên cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù.

+ Rừng xà nu bạt ngàn, nối tiếp nhau đến tận chân trời cũng chính là thể hiện sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợi liên tưởng đến sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô Man, nhân dân Tây Nguyên.

– Rừng xà nu mang ý nghĩa biểu tượng cho đời sống, sự sống con người, biểu tượng cho sức quật khởi của dân làng Xô Man.

– Cây xà nu đậm chất Tây Nguyên cùng với Tnú và buôn làng Xô Man làm nên vẻ đẹp Tây Nguyên cho thiên truyện.

3.5

Nghệ thuật:

– Khắc họa thành công hình tượng cây xà nu, một sáng tạo nghệ thuật đặc sắc, tạo nên màu sắc sử thi và lãng mạn bay bổng cho thiên truyện.

– Khi miêu tả cánh rừng xà nu đau thương nhưng kiên cường bất khuất, nhà văn dùng nghệ thuật so sánh, chiếu ứng tạo ấn tượng khó quên trong lòng người đọc.

            – Lời văn giàu tính tạo hình, giàu nhạc điệu, khi thâm trầm, khi tha thiết, trang nghiêm,…