Đề bài: Phân tích và nói lên cảm nhận về bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu
Nhà thơ Tố Hữu là một nhà thơ đi đầu trong nền thơ ca thời kỳ cách mạng Việt Nam. Những tác phẩm thơ của ông luôn thể hiện rõ một chất trữ tình chính trị. Cũng qua những bài của mình Tố Hữu đã thể hiện cái tôi say mê với lý tưởng. Một cái trách nhiệm với đất nước với nhân dân. Những tập thơ của Tố Hữu đã được biết đến rất nhiều như “Từ ấy”, “Gió lộng”, “Việt Bắc”, Máu và Hoa”…
Tiêu biểu cho phong cách thơ của Tố Hữu được thể hiện rõ nét qua bài thơ “Từ ấy”. Hôm nay chúng ta hãy cùng nhau phân tích và nói lên cảm nhận về bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu.
Cái lý tưởng của người thanh niên cộng sản trong thời kỳ cách mạng được thể hiện rất nhiều qua các tác phẩm văn chương. Nhưng mà để đậm nét nhất, sâu sắc nhất thì có lẽ “Từ ấy” đã lột tả được rõ ràng nhất. Tập thơ như tiếng hát thể hiện sự phấn chấn, niềm say mê của người thanh niên trẻ khi gặp được lý tưởng cách mạng.
Xem thêm>>> Phân tích tình yêu thiên nhiên và tâm trạng của Hàn Mặc Tử qua bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ
Bài thơ được viết vào năm 1938 khi mà Tố Hữu bắt đầu được kết nạp Đảng Cộng Sản Đông Dương. Thời kỳ này đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cuộc đời của nhà thơ.
“Từ ấy” chính là sự thể hiện một tâm hồn trẻ trung của chàng thanh niên tuổi mười tám đôi mươi. Nhiệt huyết đi theo lý tưởng cao đẹp, đấu tranh vì độc lập dân tộc. Qua bài thơ, người đọc sẽ cảm nhận được sự mãnh liệt đó. Cũng như cảm nhận được sự vận động của tâm tư, tâm trạng người thanh niên giàu lòng yêu nước. Sự vui sướng của chàng thanh niên trẻ Tố Hữu được thể hiện đậm nét ngay trong khổ một của bài thơ.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim”
Sự kết hợp độc đáo giữ bút pháp tự sự và trữ tình. Khiến cho câu thơ vang lên như một khúc hát, thể hiện niềm hạnh phúc đến bất ngờ, như đang bừng sáng. Và đó chính là một kỷ niệm khó có thể quên trong cuộc đời người chiến sĩ cách mạng trẻ. “Từ ấy” chính là cái mốc thời gian đáng nhớ, cái mốc 18 tuổi của Tố Hữu được giác ngộ lý tưởng cộng sản. Cái lý tưởng ấy chính là một cái chân lý, xuyên suốt cuộc hành trìn sau này của Tố Hữu.
Xem thêm>>> Phân tích hình ảnh nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao
Cụm từ “bừng nắng hạ” là biểu tượng cho cảm xúc của bài thơ. “Bừng nắng hạ” là bừng lên vui sướng hân hoan, bừng lên niềm hạnh phúc, bừng lên một chân lý tỏa sáng cho cuộc đời của mình. Hình ảnh “mặt trời chân lí chói qua tim” là hình ảnh ẩn dụ biểu tượng cho lí tưởng cách mạng. Những từ ngữ được sử dụng chính xác, giàu sức gợi ở đây là từ “bừng” và từ “chói”. Từ “bừng” chỉ ánh sáng phát ra đột ngột, từ “chói” chỉ ánh sáng xuyên mạnh.
Vậy hình ảnh “bừng nắng hạ”, “chói qua tim” đã diễn tả được niềm vui đột ngột của nhà thơ. Tố Hữu đã khẳng định lí tưởng cộng sản như một nguồn ánh sáng mới, làm bừng sáng lên tâm hồn.
Tác giả gọi chân lí cách mạng là mặt trời chân lí bởi Đảng là một nguồn ánh sáng kì diệu. Tỏa ra từ những tư tưởng đúng đắn, hợp với lẽ phải. Nó báo hiệu những điều tốt lành cho cuộc sống. Cách gọi ấy thể hiện thái độ thành kính của nhà thơ đối với cách mạng. Từ “chói qua tim” là tác giả nhấn mạnh ánh sáng của lí tưởng là một nguồn ánh sáng mạnh. Nó xua tan đi màn sương mù của ý thức tiểu tư sản và mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời mới của nhận thức, của tư tưởng.
Xem thêm>>> Cảm nhận về bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu
Hai câu thơ sau tác giả viết bằng bút pháp trữ tình lãng mạn cùng với những hình ảnh so sánh rất sinh động, giàu hình tượng. Đã diễn tả niềm vui sướng vô hạn của buổi đầu tiếp xúc với lí tưởng cộng sản:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Hình ảnh “vườn hoa lá” và “rộn tiếng chim” là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho một thế giới tươi sáng, rộn rã, tràn đầy sức sống. Nhà thơ so sánh hồn tôi như vườn hoa lá, một cách so sánh lấy hình ảnh cụ thể để chỉ một khái niệm trừu tượng. Để từ đó bạn đọc chúng ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ khi đến với cách mạng.
Đối với Tố Hữu, lí tưởng cách mạng không chỉ khơi dậy một sức sống mới. Mà còn mang lại một cảm hứng sáng tạo mới cho hồn thơ. Đó là nhà thơ say mê ca ngợi nhân dân, ca ngợi đất nước, say mê hoạt động cống hiến cho cách mạng.
Xem thêm>>> Vì sao đêm đêm chị em Liên cố thức đợi tàu trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam
Như vậy, khổ thơ mở đầu bài thơ diễn tả niềm vui, niềm say mê và hạnh phúc tràn ngập trong tâm hồn nhà thơ. Từ khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng, được kết nạp vào Đảng Cộng Sản.
Những câu thơ trên được viết bằng cảm xúc dạt dào diễn tả tâm trạng. Tâm hồn bằng những hình ảnh cụ thể và sinh động. Đã tạo được một ấn tượng độc đáo, mới lạ so với thơ ca cách mạng đương thời và trước đó. Xong cái hấp dẫn lớn nhất trong thơ Tố Hữu là con người chân thành. Tâm hồn trong trẻo, nồng nhiệt đã tìm được một cách diễn đạt rất phù hợp.
Khi giác ngộ lí tưởng Tố hữu đã khẳng định quan niệm mới về lẽ sống. Đó là sự gắn bó hài hòa giữa cái tôi cá nhân và cái ta chung của mọi người:
“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với muôn nơi”
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”
Động từ “buộc” thể hiện một ý thức tự nguyện và quyết tâm cao độ của Tố Hữu. Muốn vượt qua giới hạn của cái tôi cá nhân để sống chan hòa với mọi người. “Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Mọi người ở đây là những người lao khổ, những con người cùng chung giai cấp vô sản. Từ “trang trải” khiến ta liên tưởng tới tâm hồn của nhà thơ đang trải rộng với cuộc đời. Tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể.
Xem thêm>>> Quan niệm nhân sinh qua bài bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ
“Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời” là tác giả nói đến tinh thần đoàn kết. “Khối đời” là hình ảnh ẩn dụ chỉ một khối người đông đảo cùng chung một cảnh ngộ. Cùng chung một lí tưởng, đoàn kết với nhau. Gắn bó chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì một mục đích chung. Đấu tranh giành lại quyền sống và quyền độc lập dân tộc. Như vậy, toàn bộ khổ thơ trên bằng lối sử dụng những từ ngữ chính xác, giàu ẩn ý. Nhà thơ đã gửi gắm một cách sâu sắc về tư tưởng, tình cảm của mình. Đó là tình yêu thương con người của Tố Hữu gắn với tình cảm hữu ái giai cấp.
Nó thể hiện niềm tin của tác giả vào sức mạnh đoàn kết, câu thơ trên cũng là một lời khẳng định. Khi cái tôi chan hòa với cái ta, khi cá nhân hòa vào tập thể cùng lí tưởng thì sức mạnh nhân lên gấp bội.
Những câu thơ cũng là biểu hiện nhận thức mới về lẽ sống chan hòa cá nhân và tập thể, giữa cái tôi và cái ta. Trong lẽ sống ấy con người tìm thấy niềm vui và sức mạnh. Sự thay đổi nhận thức ấy, nó bắt nguồn sâu xa từ sự tự giác ngộ lí tưởng của nhà thơ Tố Hữu.
Khổ 3, nhà thơ khép lại với sự chuyển biến của tình cảm trong nhà thơ Tố Hữu. Từ thay đổi về nhận thức dẫn đến sự thay đổi về tình cảm.
“Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ”
Chuyển biến nhận thức và hành động tiếp tục được ghi nhận. Trong mối quan hệ giữa các tầng lớp khác nhau của quần chúng lao động. Nhà thơ đã thể hiện rõ tình cảm của mình gắn liền với “vạn nhà”. Tố Hữu đã khẳng định rằng mình chính là đứa con của “vạn nhà”. Đứa con của quần chúng nhân dân lao động. Và cũng là đứa em của “vạn kiếp phôi pha”, những người sống cơ cực bị áp bức bóc lột. Và cũng là đàn anh của những đứa em nhỏ đang sống cù bất cù bơ. Không miếng cơm manh áo rách sống vất vưởng. Tình cảm này được thể hiện đậm nét qua cách xưng hô: con, anh, em.
Xem thêm>>> Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong Hai đứa trẻ của Thạch Lam
Nó thể hiện một tình cảm vô cùng gần gũi, gắn bó của tác giả với những người dân lao động, những em bé đang sống trong cảnh cơ cực lầm than. Cuộc sống này tuy có khổ cực nhưng cần đó một thứ tình cảm thiêng liêng. Không chỉ của Tổ Hữu mà bất kỳ ai khác đang sống trên đất nước Việt Nam này. Tác giả đã xác định mình là một thành viên trong đại gia đình quần chúng lao khổ.
Tình cảm ấy trở nên cao quý hơn khi ta hiểu được Tố Hữu vốn là một trí thức tiểu tư sản, có lối sống đề cao cái tôi cá nhân, ích kỉ, hẹp hòi.
Nhà thơ đã vượt qua giai cấp của mình đế đến với giai cấp vô sản với tình cảm chân thành. Và điều này chứng tỏ sức mạnh cảm hóa mạnh mẽ lí tưởng cách mạng đối với những người trí thức tiểu tư sản. Lí tưởng cộng sản không chỉ cảm hóa Tố Hữu mà còn thay đổi cả một thế hệ trí thức tiểu tư sản như Xuân Diệu, Huy Cận. Họ vốn là những thi sĩ lãng mạn rồi trở thành những nhà thơ cách mạng. Sáng tác phục vụ cho sự nghiệp cách mạng. Điều đó thể hiện sự thay đổi quan niệm trong sáng tác của họ.
Bài thơ “Từ ấy” của tố hữu vận dụng linh hoạt các biện pháp tu từ so sánh ẩn dụ, lối viết tự sự trữ tình lãng mạn. Qua đó thể hiện được một cách sâu sắc tâm trạng của người thanh niên trẻ.
Với những sự thay đổi vể nhận thức, tình cảm. Sự giác ngộ lý tưởng như là một sự chân lý. Và chàng trai trẻ đó đã thực sự vinh dự khi được đứng trong hàng ngũ lãnh đạo của Đảng.
Bài thơ thể hiện một cái tôi riêng của tác giả, cũng sẽ là cái ta chung của rất nhiều người cũng đang độ tuổi đôi mươi như ông. Lý tưởng đó chính là lẽ sống, là là con đường mà tuổi trẻ yêu nước sẽ phải thực hiện. Phải lấy làm phương châm kim chỉ nam để hướng tới những điều tốt đẹp hơn. Bài thơ “Từ ấy” thực sự là một bài thơ đem lại rất nhiều giá trị cho nền văn học Việt Nam. Với nhịp điệu và lời thơ vô cùng giản dị, có sự hòa quyện của các biện pháp thủ thuật thơ ca độc đáo, khiến cho bài thơ thực sự đi vào lòng người.
Tải toàn bộ bài về máy
Download “Phân tích và nói lên cảm nhận về bài thơ "Từ ấy" của Tố Hữu”
Xem thêm:
– Phân tích và nghị luận bài thơ Chạy giặc của Nguyễn Đình Chiểu
– Phân tích bài thơ Tôi yêu em của Puskin để thấy được tình yêu bất diệt
– Phân tích hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua bài thơ Thương vợ của Tú Xương